در عصر دیجیتال امروز، فناوری به‌طور گسترده‌ای در زندگی روزمره ما حضور دارد و بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، آموزشی و حتی تفریحی ما به فضای آنلاین وابسته است. با این حال، این ارتباط با دنیای آنلاین، خطرات و تهدیدات زیادی از جمله حملات سایبری را به همراه دارد که می‌توانند خانواده‌ها را در معرض آسیب‌های جدی قرار دهند. دو تهدید عمده که همواره خانواده‌ها را تهدید می‌کند، بدافزارها (malware) و باج‌افزارها (ransomware) هستند. در این مقاله، به بررسی این تهدیدات پرداخته و روش‌هایی را برای محافظت از خانواده‌ها در برابر حملات سایبری ارائه می‌دهیم. 1. بدافزارها (Malware): تهدیدات مخرب آنلاین بدافزار اصطلاحی است که به تمامی نرم‌افزارهای مخرب اشاره دارد که به‌منظور آسیب رساندن به سیستم‌ها، دستگاه‌ها و اطلاعات کاربران طراحی شده‌اند. این نرم‌افزارها می‌توانند به صورت ویروس‌ها، تروجان‌ها، کرم‌ها، اسپای‌ویرها (Spyware)، و دیگر انواع نرم‌افزارهای مخرب باشند. الف. ویروس‌ها و کرم‌ها ویروس‌ها و کرم‌ها بدافزارهایی هستند که به‌منظور آسیب رساندن به فایل‌ها یا دستگاه‌های یک سیستم طراحی می‌شوند. ویروس‌ها معمولاً از طریق فایل‌ها یا لینک‌های آلوده منتشر می‌شوند، در حالی که کرم‌ها می‌توانند به‌طور مستقل از یک سیستم به سیستم‌های دیگر منتقل شوند و شبکه‌های کامپیوتری را آلوده کنند. ب. تروجان‌ها تروجان‌ها بدافزارهایی هستند که خود را به‌عنوان برنامه‌های قانونی و مفید معرفی می‌کنند. اما پس از نصب شدن، به طور مخفیانه اقدام به سرقت اطلاعات یا ایجاد آسیب به سیستم می‌کنند. ج. اسپای‌ویر و آگهی‌های مزاحم اسپای‌ویرها نرم‌افزارهایی هستند که به‌طور مخفیانه اطلاعات شخصی کاربر را جمع‌آوری می‌کنند، در حالی که آگهی‌های مزاحم (Adware) معمولاً به‌منظور نمایش تبلیغات ناخواسته به‌صورت پاپ‌آپ یا بنر روی سیستم ظاهر می‌شوند. 2. باج‌افزارها (Ransomware): تهدیدی جدی برای اطلاعات شخصی باج‌افزار نوعی بدافزار است که اطلاعات یا فایل‌های موجود در دستگاه‌های کاربران را قفل کرده یا به‌طور کامل رمزگذاری می‌کند و برای بازگرداندن آنها از کاربر درخواست مبلغی به‌عنوان باج می‌کند. این حملات می‌توانند به صورت فردی یا گروهی اجرا شوند و در برخی موارد حتی به سرورهای سازمان‌ها و شرکت‌ها نیز حمله می‌کنند. باج‌افزارها می‌توانند آسیب‌های مالی زیادی به کاربران و کسب‌وکارها وارد کنند. 3. چگونه از خانواده‌ها در برابر حملات سایبری محافظت کنیم؟ الف. آگاهی‌رسانی و آموزش خانواده‌ها اولین و مهمترین گام در حفاظت از خانواده‌ها در برابر تهدیدات سایبری، آگاهی‌رسانی به اعضای خانواده است. به‌ویژه کودکان و نوجوانان ممکن است ناآگاهانه به دام بدافزارها و باج‌افزارها بیفتند. والدین باید به فرزندان خود آموزش دهند که: هیچ‌گاه روی لینک‌های ناشناخته در ایمیل‌ها، پیام‌ها یا وب‌سایت‌ها کلیک نکنند. از دانلود فایل‌ها و برنامه‌های مشکوک یا از منابع غیرقابل اعتماد خودداری کنند. هنگام استفاده از دستگاه‌های عمومی یا اینترنت کافه‌ها، احتیاط کنند. به‌طور مرتب رمز عبور خود را تغییر دهند و از رمزهای قوی استفاده کنند. ب. نصب نرم‌افزارهای امنیتی معتبر نصب نرم‌افزارهای امنیتی معتبر و به‌روز (آنتی‌ویروس‌ها و آنتی‌مالورها) بر روی دستگاه‌ها (کامپیوترها، گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها) می‌تواند به‌طور مؤثری از خانواده‌ها در برابر بدافزارها و باج‌افزارها محافظت کند. این نرم‌افزارها قادر به شناسایی و حذف تهدیدات به‌طور خودکار هستند. همچنین باید این نرم‌افزارها را به‌طور مرتب به‌روزرسانی کرد تا از جدیدترین تهدیدات محافظت کند. ج. استفاده از فایروال فایروال‌ها سیستم‌هایی هستند که می‌توانند ترافیک ورودی و خروجی شبکه را بررسی کرده و تهدیدات احتمالی را شناسایی کنند. نصب فایروال می‌تواند به‌ویژه برای محافظت در برابر حملات باج‌افزاری مفید باشد. فایروال‌ها می‌توانند از ارسال یا دریافت داده‌های مشکوک و خطرناک جلوگیری کنند. د. بازیابی اطلاعات به‌طور منظم برای محافظت در برابر باج‌افزارها، بهترین راهکار، پشتیبان‌گیری از اطلاعات به‌طور منظم است. پشتیبان‌گیری از فایل‌ها به‌طور دوره‌ای و ذخیره آنها در سرویس‌های ابری یا هارد دیسک‌های خارجی می‌تواند در صورت حمله باج‌افزاری به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه عمل کند. اگر اطلاعات شما رمزگذاری شوند، با داشتن نسخه پشتیبان می‌توانید آن‌ها را بازگردانید. ه. استفاده از احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) برای محافظت از حساب‌های آنلاین، به‌ویژه حساب‌های بانکی، اجتماعی و ایمیل، استفاده از احراز هویت دو مرحله‌ای (2FA) یک اقدام بسیار مؤثر است. این روش امنیتی از شما می‌خواهد که علاوه بر وارد کردن رمز عبور، کد یک‌بار مصرفی که به‌طور معمول به شماره تلفن یا ایمیل شما ارسال می‌شود، وارد کنید. این اقدام به‌ویژه در برابر حملات فیشینگ و سرقت اطلاعات بسیار مفید است. و. به‌روز نگه داشتن سیستم عامل و برنامه‌ها یکی از روش‌های کلیدی برای جلوگیری از حملات سایبری، به‌ویژه بدافزارها، به‌روز نگه داشتن سیستم عامل و نرم‌افزارهای مختلف است. تولیدکنندگان نرم‌افزار به‌طور مداوم آسیب‌پذیری‌های جدید را شناسایی کرده و به‌روزرسانی‌هایی برای رفع آن‌ها منتشر می‌کنند. نصب این به‌روزرسانی‌ها به‌طور منظم می‌تواند شما را در برابر تهدیدات جدید محافظت کند. ز. نظارت بر فعالیت‌های آنلاین فرزندان والدین باید از نرم‌افزارهای کنترل والدین استفاده کنند تا نظارت دقیقی بر فعالیت‌های آنلاین فرزندان خود داشته باشند. این نرم‌افزارها می‌توانند زمان استفاده از دستگاه‌های دیجیتال را محدود کنند، سایت‌های خطرناک را مسدود کنند و به والدین هشدار دهند اگر فرزندشان به سایت‌های مشکوک یا خطرناک دسترسی پیدا کند. همچنین این ابزارها می‌توانند به نظارت بر پیام‌ها و شبکه‌های اجتماعی فرزندان کمک کنند. ح. پرهیز از کلیک بر روی لینک‌ها و پیوست‌های ناشناخته یکی از رایج‌ترین روش‌های انتقال بدافزارها از طریق پیوست‌های ایمیل یا لینک‌های فریبنده است. اعضای خانواده باید همیشه در مورد پیوست‌ها و لینک‌های ناشناخته که از منابع غیرقابل اعتماد یا افرادی که نمی‌شناسند دریافت کرده‌اند، احتیاط کنند. این لینک‌ها می‌توانند به سایت‌های فیشینگ یا سایت‌های آلوده به بدافزار هدایت کنند. بدافزارها و باج‌افزارها تهدیدات جدی برای امنیت اطلاعات شخصی و خانوادگی هستند. با افزایش وابستگی به فناوری و اینترنت، امنیت سایبری به یکی از اولویت‌های اصلی خانواده‌ها تبدیل شده است. از این رو، والدین باید به‌طور فعال از اعضای خانواده در برابر این تهدیدات محافظت کنند. آموزش، استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی معتبر، نصب فایروال، پشتیبان‌گیری منظم از اطلاعات و استفاده از احراز هویت دو مرحله‌ای از جمله راهکارهای مؤثر در مقابله با این تهدیدات هستند. در نهایت، آگاهی و احتیاط در برابر تهدیدات سایبری می‌تواند به‌طور چشمگیری خطرات حملات سایبری را کاهش دهد و خانواده‌ها را در دنیای دیجیتال ایمن نگه دارد.